114
Μητρικός Θηλασμός |
ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
φους στηρίζεται σε καθημερινές πρακτικές φροντίδας, που δη-
μιουργούν
εσωτερικά αντιληπτικά μοντέλα
. Εν ολίγοις, η ψυχική
ισορροπία και η ψυχοσυναισθηματική ωρίμανση του ατόμου ευ-
νοείται από τα θετικά βιώματα, που αποκομίζουν οι άνθρωποι
κατά τις πρώτες σημαντικές σχέσεις αγάπης.
Δυστυχώς, η σημερινή ιατρικοποίηση της βρεφικής σίτισης
έχει μετατοπίσει το επίκεντρο του θηλασμού από μια συμπερι-
φορική διαδικασία φροντίδας σε μια διεκπεραιωτική παροχή
γάλακτος, όπως θα συνέβαινε με τη χορήγηση οποιουδήποτε
προϊόντος. Παρόλα αυτά, οι ανθρωπιστικές επιστήμες εξακο-
λουθούν να τονίζουν πως η ανθρώπινη ύπαρξη αναπτύσσεται
χάρη στην αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και ανατροφής, όπου
οι δυνατότητες του βρέφους συναντούν τις ευρύτερες κοινωνι-
κοπολιτισμικές και προσωπικές επιρροές των ενηλίκων στη ζωή
του.
Αποθηλασμός
Ο θηλασμός είναι η πρώτη σχέση εγγύτητας με κάποιον άλλο,
εν προκειμένω την μητέρα και αποτελεί την πρώτη σωματική
και ψυχική τροφή του βρέφους. Όταν το παιδί ωριμάζει ψυχοσυ-
ναισθηματικά αντλεί ευχαρίστηση τόσο από τη μητρική αγκαλιά,
όσο και από ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Η συμβιωτική σχέ-
ση μητέρας- βρέφους έχει εκπληρώσει το σκοπό της και ο πατέ-
ρας είναι το τρίτο στοιχείο της δυαδικής σχέσης μητέρας - βρέ-
φους καθώς συμβολίζει τον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ τους. Ου-
σιαστικά, η πατρική φιγούρα γεφυρώνει την μητέρα με το παιδί,
ενώ παράλληλα εμποδίζει μια εμμένουσα συγχωνευτική σχέση
ανάμεσα στις δύο υπάρξεις. Η παρουσία του πατέρα, μεγαλύτε-
ρων παιδιών και εξωτερικών ερεθισμάτων αποσπά την προσο-
χή του παιδιού από τον διαρκή θηλασμό, το εξοικειώνει με την
παρουσία τρίτων και το προετοιμάζει για την ευρύτερη έννοια
της κοινωνικοποίησης. Το παιδί δεν θρέφεται πια μόνο από το
γάλα, αλλά και από τον κόσμο, που το περιβάλλει. Η διαδικασία
του αποθηλασμού έχει ξεκινήσει και η απόφαση για ένα δεύτερο
αποχωρισμό – που έπεται του τοκετού - είναι δύσκολη και προ-
φανώς χρειάζεται να γίνει σταδιακά, εντούτοις η εμπειρία κάθε
επιτυχημένου θηλασμού συμβάλλει στην ψυχική απαρτίωση και
στην «κοινωνικοποίηση» του παιδιού.
Βέβαια, οι ματαιώσεις των παιδικών επιθυμιών είναι αναπό-
φευκτες και δεν αφορούν μόνο τον μη ικανοποιητικό θηλασμό,
αλλά επεκτείνονται και σε ανάγκες για συνεχή μητρική παρου-
σία και αποκλειστική αγάπη. Εντούτοις, εάν οι ματαιώσεις παρέ-
χονται σε ανεκτές δόσεις εξυπηρετούν την ψυχοσυναισθηματι-
κή ωρίμανση του παιδιού. Η ανάμνηση μάλιστα μια καλής εμπει-
ρίας παρηγορεί το παιδί και το βοηθά να κρατηθεί συναισθημα-
τικά. Αν οι καλές πλευρές της ενδοβολημένης μητέρας γίνονται
αισθητές ως υπερισχύουσες σε σχέση με τις ματαιωτικές, αυτή
η εσωτερικευμένη μητέρα γίνεται θεμέλιο για τη δύναμη του χα-
ρακτήρα. H μητέρα - τροφός είναι απαραίτητη για την επιβίωση
του βρέφους, για αυτό και το ίδιο επιδιώκει να βρίσκεται συνε-
χώς κοντά της. Έτσι κατακλύζεται από συναισθήματα ανασφά-
λειας από την ενδεχόμενη απώλειά της. Τα συναισθήματα αυτά
μετριάζονται όταν το νήπιο αναπτύσσει την ικανότητα να παρη-
γοριέται στον αποχωρισμό μέσω της μητρικής εικόνας που έχει
εσωτερικεύσει ή μέσω
μεταβατικών αντικειμένων
21
. Εν κατα-
κλείδι, ο θηλασμός είναι η πρώτη σωματική και ψυχική τροφή
του βρέφους. Η θρέψη πρωτοστατεί από τις πρώτες στιγμές της
21. Το μεταβατικό αντικείμενο παρέχει παρηγοριά και επενεργεί ηρεμιστικά στο
παιδί καθώς προσκολλάται σε αυτό αγκαλιάζοντάς το ή βάζοντάς το στο
στόμα.
ζωής και διαπερνά αρκετές από τις σημαντικές εμπειρίες μας. Ο
πρώτος θηλασμός, το αγαπημένο φαγητό της μαμάς, το γαμή-
λιο γεύμα, το γλέντι με φίλους και τόσες άλλες στιγμές μοναδι-
κές και ξεχωριστές για τον καθένα μας επενδύονται από κάποια
τροφή, που ιδανικώς είναι ευχάριστη.
Η καθημερινή ανάγκη του ανθρώπου για σωματική και συ-
ναισθηματική τροφή
22
διαφαίνεται μέσα από πολλές καταστά-
σεις της καθημερινότητας: από τη θρέψη της επιθυμίας για τε-
κνοποίηση ως την πραγματική ενδομήτρια θρέψη του εμβρύου
μέσω του πλακούντα και εν συνεχεία, από τη θρέψη του μωρού
από τον μαστό έως και τα εικονικά γεύματα, που προσφέρει το
παιδί μέσω του παιχνιδιού του.
Συμπερασματικά, οι μητέρες και τα παιδιά, που έχουν απο-
λαύσει την ευχαρίστηση ενός σωστού θηλασμού, γνωρίζουν τη
συγκινησιακή ωριμότητα που απέκτησαν από αυτή τη σχέση. Οι
επαγγελματίες υγείας, που επιλέγουν και υποστηρίζουν τον θη-
λασμό οφείλουν να αγκαλιάζουν τη δυάδα μητέρας - βρέφους
στο μοναδικό αυτό ταξίδι ζωής.
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.
Αγγελόπουλος Ν. Μεγάλη Ψυχιατρική Εγκυκλοπαίδεια. Αθήνα: Βήτα,
2012.
2.
Αλεξανδρίδης Α. Θηλασμός: Ιδιωτικός ή Δημόσιος; Δημοσίευση (Διαδί-
κτυο) 18.3.2013. Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα
.
3.
Attrill B. The assumption of the maternal role: A developmental
process. Australian Journal of Midwifery, 2002, 15 (1):21-25.
4.
Brazelton B. & Cramer Bertrand. Η πρώτη πρώτη σχέση. Αθήνα: Πα-
παζήση, 2009.
5.
Βορριά Π. Η θεωρία του δεσμού. Παιδί & Έφηβος-Ψυχική Υγεία και Ψυ-
χοπαθολογία. 2005, 7 (1): 9-14.
6.
Brockington I. Motherhood and Mental Health. Oxford University Press,
1996.
7.
Ciccone A., Gauthier Y., Golse B., Stern D. Γέννηση και ανάπτυξη της ψυ-
χικής ζωής. Θεσσαλονίκη: University studio press, 2012.
8.
Dixon S., Stein M. (2006) Encounters with Children. USA: Mosby.
9.
Φαλάρας Β (2010). Η ψυχαναλυτική διαδικασία. Αθήνα, εκδ:Βήτα.
10. Fraiberg S. (2008). The Magic Years. USA,Scribner.
11. Gerhardt S.(2004). Why Love Matters. New York: Routledge.
12. Golse et al (2012). Γέννηση και ανάπτυξη της ψυχικής ζωής. Θεσσαλο-
νίκη:University Studio Press.
13. Golse Bernard (2008) Προσχολική Παιδοψυχιατρική. Επιμέλεια: Τσιά-
ντης Γ.και Αλεξανδρίδης Α.Αθήνα:Καστανιώτης.
14. Golse Bernard. La pulsion d’attachment, La psychiatrie de l’enfant
2004:1,471,p5-25.
15. Graham M. Nurturing Natures. New York: Psychology press, 2011.
16. Hamberger Lars and Nilsson Lennart (2004). Ένα παιδί γεννιέται. Αθή-
να: Ορφέας Εκδοτική.
17. Henderson A. Understanding the Breast Crawl. Nursing for Women’s
Health, 2011, 15:4, 296-307.
18. Holmes J. O John Bowlby και η Θεωρία του Δεσμού. Αθήνα: Ελληνι-
κά Γράμματα, 2009.
19. Καραβάτος Αθ. Πρώτη Απάντηση. Δημοσίευση (Διαδίκτυο) 2012. Διαθέ-
σιμο στην ιστοσελίδα
/
docs/Symp_AndrewPapanicolou_09_karavatos.pdf
20. Kitzinger S. Όταν κλαίει ένα μωρό. Αθήνα: susaeta, 2006.
21. Klaus M, Kenell J.,Klaus P. Ένας μοναδικός δεσμός. Αθήνα: Ρέω, 2004.
22. Klein M. Οι απαρχές της μεταβίβασης και άλλα κείμενα. Αθήνα: Μεταίχ-
μιο, 2002.
23. Λάγιου-Λιγνού Ε. Παρατηρώντας το βρέφος. Η μέθοδος της ψυχαναλυ-
τικής παρατήρησης βρέφους. Αθήνα: Καστανιώτης, 2011.
24. Μαρκαντωνάτος Γ. Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής. Αθήνα:
Gutenberg, 1994.
22. Η τροφή στα αρχαία ελληνικά εκτός από την προφανή έννοια της διατροφής
σήμαινε –επίσης– παιδί, τέκνο ή γενιά.
