104
Μητρικός Θηλασμός |
ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
9.4 Θηλασμός και αλλεργία στο γάλα
αγελάδος
Η εμφάνιση αλλεργίας στο γάλα αγελάδος είναι λιγότερο συχνή
στα βρέφη που θηλάζουν. Το ποσοστό σε παλαιότερες μελέ-
τες ήταν γύρω στο 0,5 %. Η αύξηση του ποσοστού της τροφικής
αλλεργίας, οδήγησε την Ευρωπαϊκή Ένωση στη διεξαγωγή της
μελέτης EuroPrevall, στην οποία διερευνάται η επίδραση των δι-
ατροφικών συνθηκών, των περιβαλλοντικών παραγόντων και
των λοιμώξεων στον επιπολασμό της τροφικής αλλεργίας στην
Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιθανόν είναι να προκύψουν νέα δεδομένα
ως προς τη συχνότητα της αλλεργίας στο γάλα αγελάδος στα
θηλάζοντα βρέφη.
Tα παιδιά που θηλάζουν αποκλειστικά σπανίως παρουσιά-
ζουν σοβαρές αλλεργικές εκδηλώσεις και κατά κανόνα ξεπερ-
νούν την αλλεργία τους σε ηλικία 12-18 μηνών. Η δίαιτα απο-
κλεισμού των γαλακτοκομικών, συμπεριλαμβανομένων και των
κρυφών πηγών είναι κατά κανόνα αρκετή ώστε να μειωθούν
τα συμπτώματα, αλλά ενδεχομένως όχι απαραίτητη. Το μητρικό
γάλα μάλιστα θεωρείται ένα μέσον ήπιας έκθεσης του βρέφους
σε τροφικά αλλεργιογόνα, μέσω της οποίας επάγεται η ανοχή σε
αυτά και συνεπώς η μη εμφάνιση αλλεργίας.
Η διάγνωση γίνεται με τον αποκλεισμό γαλακτοκομικών από
τη διατροφή της μητέρας για 1-2 εβδομάδες επί ήπιων συμπτω-
μάτων ή για 2-4 εβδομάδες σε πιο σοβαρά συμπτώματα.. Από
τη στιγμή που υπάρχει βελτίωση, αυτό επιβεβαιώνει την υπο-
ψία αλλεργίας. Η πραγματοποίηση εργαστηριακών εξετάσεων
για επιβεβαίωση της αλλεργίας δεν είναι απαραίτητη εκτός των
περιπτώσεων σοβαρών συμπτωμάτων και εκδήλωσης αναφυ-
λακτικής αντίδρασης. Σε ορισμένες περιπτώσεις η υποψία μπο-
ρεί να επιβεβαιωθεί με επανεισαγωγή γαλακτοκομικών, οπότε
τα συμπτώματα επανεμφανίζονται. Σπανίως, χρειάζεται ο απο-
κλεισμός άλλων αλλεργιογόνων τροφίμων π.χ. αυγού, σιτηρών,
σόγιας, ξηρών καρπών.
Η επανεισαγωγή των γαλακτοκομικών στη διατροφή της
μητέρας μπορεί να γίνει γύρω στους 12 μήνες ζωής του παι-
διού, οπότε θεωρείται ότι η αλλεργία στο γάλα αγελάδος αρχίζει
να υφίεται. Σε ακραίες και σπανιότατες περιπτώσεις σοβαρής
αλλεργίας στο γάλα αγελάδος μπορεί να θεωρηθεί αναγκαία
η διακοπή του θηλασμού και η χορήγηση υποκατάστατου μη-
τρικού γάλακτος βασισμένου σε εκτενώς υδρολυμένη πρωτεΐνη
ή αμινοξέα.
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.
Academy of Breastfeeding Medicine. ABM Clinical Protocol #24:
Allergic Proctocolitis in the Exclusively Breastfed Infant. Breastfeed
Med. 2011 Dec;6(6):435-40.
2.
Koletzko S, Niggemann B, Arato A, Dias JA, Heuschkel R, Husby S,
Mearin ML, Papadopoulou A, Ruemmele FM, Staiano A, Schäppi
MG, Vandenplas Y; European Society of Pediatric Gastroenterology,
Hepatology, and Nutrition. Diagnostic approach and management
of cow’s-milk protein allergy in infants and children: ESPGHAN
GI Committee practical guidelines. J Pediatr Gastroenterol Nutr.
2012Aug; 55(2):221-9.
3.
McBride D, Keil T, Grabenhenrich L, Dubakiene R, Drasutiene G, Fiocchi
A, Dahdah L, Sprikkelman AB, Schoemaker AA, Roberts G, Grimshaw
K, Kowalski ML, Stanczyk-Przyluska A, Sigurdardottir S, Clausen M,
Papadopoulos NG, Mitsias D, Rosenfeld L, Reche M, Pascual C, Reich
A, Hourihane J, Wahn U, Mills EN, Mackie A, Beyer K. The EuroPrevall
birth cohort study on food allergy: baseline characteristics of 12,000
newborns and their families from nine European countries. Pediatr
Allergy Immunol. 2012 May;23(3):230-9.
4.
VandenplasY,KoletzkoS, IsolauriE,HillD,OranjeAP,BruetonM,Staiano
A, Dupont C. Guidelines for the diagnosis and management of cow’s
milk protein allergy in infants. Arch Dis Child. 2007 Oct;92(10):902-8.
9.5 Εισαγωγή στερεών τροφών
Η νευροαναπτυξιακή εξέλιξη της στοματοφαρυγγικής κινητικό-
τητας οδηγεί στο πέρασμα από τις κινήσεις θηλασμού (suckling),
στην απομύζηση (sucking) γύρω στους 6 μήνες. Μετά τους 6
μήνες οι κινήσεις της γλώσσας παύουν να είναι περισταλτικές. Η
γλώσσα πραγματοποιεί πιο ώριμες κινήσεις κάθετες και πλάγιες.
Με τον τρόπο αυτό το βρέφος, μπορεί να επεξεργαστεί τη στε-
ρεά τροφή που του προσφέρεται χωρίς να την σπρώξει προς τα
έξω. Παράλληλα οι ανατομικές δομές του στόματος αλλάζουν
και αυτό οδηγεί σε αύξηση της χωρητικότητας του στόματος.
Eπιπλέον, η εξέλιξη της αδρής κινητικότητας του παιδιού με
τη στήριξη της κεφαλής, του κορμού και τη σταδιακή κατάκτηση
του ανεξάρτητου καθίσματος κάνουν το παιδί κινητικά πιο έτοιμο
για την εισαγωγή των στερεών τροφών.
Εκτός από τις κινητικές δεξιότητες που παίζουν βασικό ρόλο
στην ετοιμότητα του παιδιού να ξεκινήσει συμπληρωματικές
τροφές, ολοένα και περισσότερο αναγνωρίζεται η σημασία της
εξέλιξης της γεύσης σε αυτή τη διαδικασία. Η αντίδραση των
παιδιών στις 5 βασικές γεύσεις διαμορφώνεται σταδιακά μέσα
στον πρώτο χρόνο και έχει διαπιστωθεί ότι τα παιδιά όσο μεγα-
λώνουν προτιμούν όλο και περισσότερο τις αλμυρές και γλυκές
γεύσεις. Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι τα μωρά που θηλάζουν
αποκλειστικά τους πρώτους 6 μήνες είναι πιο πιθανό να αποδε-
χτούν την 5η βασική γεύση (umami) που είναι η γεύση που δίνε-
ται από το αμινοξύ γλουταμινικό και κυριαρχεί στα πρώτα πρω-
τεϊνούχα γεύματα των βρεφών π.χ. σούπα με κοτόπουλο ή κρέ-
ας (SchwartzC και συνεργάτες, 2013).
Ο γαστρεντερικός σωλήνας του βρέφους, αν και είναι
ανατομικά ακέραιος κατά τη γέννηση έχει ανώριμη κινητικότητα
και απορροφητικότητα. Καθώς το βρέφος μεγαλώνει το έντερο
ωριμάζει ως προς την κινητικότητα και τη λειτουργικότητα
των ενζύμων, που απορροφούν τα θρεπτικά συστατικά
και εποικίζεται από τα ωφέλιμα μικρόβια, που ονομάζονται
προβιοτικά
. Έτσι, γύρω στον 6ο μήνα είναι πιο έτοιμο να δεχτεί
στερεές τροφές.
Οι τροφές που δίνονται μετά τους 6 μήνες λέγονται
συμπληρωματικές γιατί συμπληρώνουν τη διατροφή με το
μητρικό γάλα που δεν επαρκεί από μόνο του, να καλύψει τις
ολοένα αυξανόμενες ανάγκες του βρέφους σε ενέργεια, σίδηρο
και διάφορα μακρομοριακά συστατικά και μέταλλα. Το μητρικό
γάλα ωστόσο συνεχίζει να παραμένει το καλύτερο γάλα για τη
διατροφή του βρέφους ως τον δεύτερο χρόνο ζωής.
Σύμφωνα με τις οδηγίες που έχει εκδόσει ο ΠΟΥ ο στόχος
είναι το βρέφος μεταξύ 6-8 μηνών να τρώει 2-3 κύρια γεύματα
την ημέρα, ξεκινώντας σταδιακά και με σεβασμό στην διάθεση
του παιδιού. Mετά τους 9 μήνες τα γεύματα σταθεροποιούνται
σε τρία με την ίδια περιεκτικότητα και από τους 12 μήνες
μπορούν να προστεθούν και 1-2 μικρογεύματα, ανάλογα με τη
διάθεση του παιδιού.
Η κεντρική ιδέα των οδηγιών αυτών είναι ότι η εισαγωγή
των στερεών τροφών γίνεται σε ανταπόκριση των αναγκών
του παιδιού (
responsive feeding
) και σε καμία περίπτωση
πιέζοντας ή ταΐζοντας το με τη βία. Στο παιδί πρέπει να παρέχεται
η δυνατότητα να δοκιμάζει αρκετές τροφές και να επιλέγει τι
