30
Μητρικός Θηλασμός |
ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
Κίνδυνοι από τη χρήση Υποκατάστατων
Μητρικού Γάλακτος
Οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να ενημερώνουν τους γονείς
όχι μόνο για τα οφέλη του μητρικού θηλασμού, αλλά και για τους
κινδύνους από τη χορήγηση τροποποιημένου γάλακτος αγελά-
δος.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα βρέφη που
δε θηλάζουν απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή από τους επαγγελματί-
ες υγείας. Οι κίνδυνοι από τη χρήση υποκαταστάτων μητρικού γά-
λακτος μπορεί να αφορούν τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις π.χ.
λοιμώξεις από μικρόβια ή τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις π.χ.
αυξημένη συχνότητα εμφάνισης αλλεργιών, σακχαρώδη διαβήτη.
Το γάλα αγελάδος σε σκόνη δεν αποτελεί στείρο προϊ-
όν. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις λοίμωξης βρεφών από βα-
κτήρια όπως,
Cronobacter sakazakii ή Enterobacter sakazakii
,
Salmonella enterica
, αλλά και
Clostridium botulinum
, τα οποία
έχουν βρεθεί ακόμη και σε κλειστές συσκευασίες σκόνης γάλα-
κτος. Η επιμόλυνση των προϊόντων αυτών και ο πολλαπλασια-
σμός των μικροβίων είναι δυνατόν να γίνουν είτε κατά την παρα-
σκευή, είτε κατά τη φύλαξη του τροποποιημένου γάλακτος. Για το
λόγο αυτό η UNICEF και ο WHO έχουν εκδώσει ειδικές οδηγίες
παρασκευής και φύλαξης του γάλακτος σε σκόνη.
Εκτός των μικροβίων, έχουν βρεθεί στα τροποποιημένα γάλα-
τα διάφορες χημικές ουσίες επιβλαβείς για τον οργανισμό, όπως
διοξίνες, δισφαινόλη Α, μελαμίνη κ.α. Οι ουσίες αυτές μπορεί να
βρίσκονται τόσο στο ίδιο το γάλα όσο και στις συσκευασίες φύλα-
ξής του, στα μπουκάλια σίτισης, στις θηλές και αλλού. Για το λόγο
αυτό, κατά περιόδους γίνονται ανακλήσεις διαφόρων προϊόντων
από τις εταιρίες παραγωγής γαλάτων και άλλων βρεφικών τρο-
φών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η μόλυνση με μελαμίνη
υποκαταστάτων γάλακτος στην Κίνα. Η μελαμίνη είναι ένα συν-
θετικό προϊόν, το οποίο βρίσκεται σε πολλά βιομηχανικά είδη. Η
εταιρεία παραγωγής του βρεφικού γάλακτος, τη χρησιμοποίησε
για να αυξήσει την περιεκτικότητα του γάλακτος σε πρωτεϊνη.
Στα τέλη του 2008 αναφερθήκαν περίπου 300.000 περιπτώσεις
βρεφών που κατανάλωσαν μολυσμένο με μελαμίνη γάλα. Από
αυτά πολλά νοσηλεύτηκαν, ενώ αναφέρθηκαν 6 θάνατοι. Λόγω
μη ικανότητας μεταβολισμού της μελαμίνης από το ανθρώπινο
είδος, τα βρέφη παρουσίασαν οξεία νεφρική ανεπάρκεια και λί-
θους στα νεφρά.
Πρόσθετα, η λήψη υποκαταστάτων μητρικού γάλακτος στε-
ρεί από το βρέφος πολύτιμους ανοσολογικούς παραγόντες, που
συνεισφέρουν στην άμυνα του βρέφους και στην ισορροπία του
ανοσοποιητικού του συστήματος. Τα βρέφη που σιτίζονται με
τροποποιημένο γάλα αγελάδος έχουν αυξημένο κίνδυνο νόση-
σης ειδικά τον πρώτο χρόνο ζωής. Τα ειδικά IgA αντισώματα,
που παράγει η μητέρα σε απάντηση των αντιγόνων του περι-
βάλλοντός της, αλλά και άλλοι αμυντικοί παράγοντες όπως τα
ολιγοσακχαρίδια και οι γλυκοπρωτεϊνες λείπουν. Έτσι εξηγείται
η μεγαλύτερη ευαισθησία σε λοιμώξεις του αναπνευστικού και
του γαστρεντερικού. Ειδικά στα πρόωρα, η συχνότητα της νεκρω-
τικής εντεροκολίτιδας είναι σαφώς μεγαλύτερη στα βρέφη που
σιτίζονται με ξένο γάλα. Αυτό συμβαίνει λόγω μειωμένης άμυνας,
λόγω έκθεσης του εντέρου σε ένα γάλα βασισμένο σε πρωτεΐνη
αγελαδινού γάλακτος, αλλά και λόγω έλλειψης των προστατευ-
τικών ανοσολογικών παραγόντων του μητρικού γάλακτος, που
αναφέρθηκαν στην αρχή του κεφαλαίου.
Η σίτιση των πρώτων ημερών με μητρικό γάλα συμβάλει
στην ανοσορρύθμιση. Η έκθεση του εντέρου στο μητρικό γάλα
προάγει τη διαφοροποίηση των Th1 λεμφοκυττάρων, σε σχέση
με τα Th2 λεμφοκύτταρα. Αυτό οδηγεί σε μια «στροφή» του ανο-
σοποητικού συστήματος προς σε ένα λιγότερο ατοπικό μονοπάτι.
Αντίθετα, η σίτιση με ξένο γάλα οδηγεί σε μια ανισορροπία υπέρ
των Th2 κυττάρων και σε αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης ατο-
πίας στα μη θηλάζοντα βρέφη.
Η διαφορετική σύσταση του γάλακτος αλλά και το διαφορετι-
κό μοτίβο σίτισης των βρεφών που λαμβάνουν ξένο γάλα (προ-
γραμματισμένα και σε συγκεκριμένη ποσότητα γεύματα) έχουν
ενοχοποιηθεί για την αυξημένη πρόσληψη βάρους κατά τον πρώ-
το χρόνο ζωής και τον μακροπρόθεσμο κίνδυνο εμφάνισης σακ-
χαρώδους διαβήτη τύπου 2. Μεγαλύτερη είναι και η πιθανότητα
εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1, πιθανώς λόγω πρώ-
ιμης έκθεσης στη β-λακταλβουμίνη του αγελαδινού γάλακτος.
Στα βρέφη που σιτίζονται με ξένο γάλα έχει επίσης παρατηρηθεί
αυξημένο ποσοστό αιφνίδιου βρεφικού θανάτου, αλλά και αυξη-
μένο ποσοστό λευχαιμίας.
Η σίτιση με τροποποιημένο γάλα αγελάδος εμπεριέχει κινδύ-
νους όχι μόνο για το βρέφος αλλά και για την μητέρα. Οι μητέρες
που δε θηλάζουν αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου
του στήθους και των ωοθηκών, αλλά και μεγαλύτερη συχνότητα
μεταβολικού συνδρόμου και καρδιαγγειακών παθήσεων.
Ιδιαίτερα αρνητική είναι η επίδραση της τεχνητής σίτισης και
στο φυσικό περιβάλλον. Η παραγωγή, συσκευασία, διανομή και
παρασκευή του ξένου γάλακτος συνεπάγεται μεγάλη κατανά-
λωση ενέργειας με ταυτόχρονη εκπομπή ρύπων και δημιουργία
μεγάλων ποσοτήτων απορριμμάτων. Αντίθετα το μητρικό γάλα
αποτελεί φιλικότερη για το περιβάλλον τροφή.
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.
Ballard O, MorrowAL. Humanmilk composition: nutrients and bioactive
factors. Pediatr Clin North Am. 2013 Feb;60 (1):49-74.
2.
Barash JR, Hsia JK, Arnon SS, Presence of Soil-Dwelling Clostridia
in Commercial Powdered Infant Formulas. J Pediatr. 2010 Mar;156
(3):402-8.
3.
Bauer J, Gerss J. Longitudinal analysis of macronutrients and minerals
in human milk produced by mothers of preterm infants. Clin Nutr.
2011 Apr;30 (2):215-20.
4.
Berseth CL, Uauy R. Symposium summary: looking back and looking
forward. JPediatr. 2013 Mar; 162 (3 Suppl):S115-6.
5.
BPNI / IBFAN. “Formula for Disaster: weighing the impact of formula
feeding Vs breastfeeding on environment”. BPNI / IBFAN Asia 2014
[Internet]. Διαθέσιμο σε:
=s&source=web&cd=1&ved=0CCAQFjAA&url=http %3A %2F %2Fbpni.
org %2Fdocments %2FFormulaForDisaster.pdf&ei=KWABVb6KBcLwU
IPugagP&usg=AFQjCNGBXizgLE6HuXtO7zPnSgSzJ4YlPg&bvm=bv.8
7920726,d.d24
6.
Collaborative Group on Hormonal Factors in Breast Cancer. Breast
cancer and breastfeeding: collaborative reanalysis of individual data
from 47 epidemiological studies in 30 countries, including 50302
women with breast cancer and 96973 women without the disease.
Lancet. 2002 Jul 20; 360 (9328):187-95.
7.
Cristofalo EA1, Schanler RJ, Blanco CL, Sullivan S, Trawoeger R,
Kiechl-Kohlendorfer U, Dudell G, Rechtman DJ, Lee ML, Lucas A,
Abrams S. Randomized trial of exclusive human milk versus preterm
formula diets in extremely premature infants. J Pediatr. 2013 Dec;
163(6):1592-1595.
8.
Dieterich CM, Felice JP, O’Sullivan E, Rasmussen KM. Breastfeeding
and health outcomes for the mother-infant dyad. Pediatr Clin North
Am. 2013 Feb; 60(1):31-48.
9.
Forchielli ML, Walker WA. The role of gut-associated lymphoid tissues
and mucosal defense. Br J Nutr. 2005 Apr; 93 Suppl 1:S41-8.
