H επίδραση των φαρμάκων και των περιβαλλοντικών παραγό-
ντων στο βρέφος κατά τη γαλουχία παρουσιάζουν μεγάλο ενδι-
αφέρον. Ένα σημαντικό ποσοστό των μητέρων (εκτιμάται γύρω
στο 90 %) λαμβάνουν φάρμακα ήδη από την πρώτη εβδομάδα
μετά τον τοκετό. Επομένως, ένα συχνό ερώτημα είναι εάν τα
φάρμακα αυτά μπορούν να λαμβάνονται χωρίς φόβο για τη συ-
νέχιση της γαλουχίας.
Το βρέφος κατά τον πρώτο χρόνο ζωής είναι ένας ταχύτατα
αναπτυσσόμενος οργανισμός και οι παράγοντες στους οποίους
εκτίθεται ενδέχεται να έχουν σημαντική επίδραση σε συστήματα,
όπως το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα.
Πολλές από τις μητέρες λόγω του φόβου των επιδράσεων
των φαρμάκων στο παιδί δε συμμορφώνονται στη φαρμακευτι-
κή αγωγή ή επιλέγουν να μη θηλάσουν.
Οι περισσότερες συστάσεις που αφορούν στη χρήση των
φαρμάκων κατά τον θηλασμό προέρχονται από θεωρητικούς
κινδύνους, μεμονωμένες κλινικές περιπτώσεις και λίγες προο-
πτικές συγχρονικές μελέτες. Τα δεδομένα για τις ανεπιθύμητες
ενέργειες των φαρμάκων και για τις μακροπρόθεσμες επιδρά-
σεις στα βρέφη είναι πολύ λίγα.
8.1 Φαρμακοδυναμική και
Φαρμακοκινητική
Προκειμένου να εκτιμήσουμε την επίδραση ενός φαρμάκου στο
βρέφος, πρέπει να γνωρίζουμε την πορεία του απο τη στιγμή
που θα ληφθεί από την μητέρα, ως τη στιγμή που θα ληφθεί
μέσω του μητρικού γάλακτος από το θηλάζoν βρέφος. Το πα-
ρακάτω σχεδιάγραμμα δείχνει την πορεία του φαρμάκου από τη
στιγμή που θα ληφθεί από την μητέρα (Ι), ως τη στιγμή που θα
φτάσει μέσα από το μητρικό γάλα στο πεπτικό σύστημα του βρέ-
φους (ΙV). Τα στάδια αυτά (Ι-ΙV) περιγράφονται αναλυτικά πα-
ρακάτω.
93
Επίδραση των Φαρμάκων και του
Περιβάλλοντος στον θηλασμό
8
Γαστρεντερικός
σωλήνας µητέρας
Πλάσµα µητέρας
Μητρικό γάλα
Γαστρεντερικός
σωλήνας βρέφους
Πίνακας 20: Διαδρομή του φαρμάκου από τη λήψη του από την μητέρα, μέχρι το βρέφος
Γαστρεντερικός σωλήνας της μητέρας
Ο γαστρεντερικός σωλήνας της μητέρας μπορεί να αποτελεί
έναν πρώτο φραγμό στην πορεία ενός φαρμάκου προς το μη-
τρικό γάλα.
Υπάρχουν, για παράδειγμα φάρμακα που δεν απορροφώ-
νται καλά από το γαστρεντερικό σωλήνα της μητέρας, συνεπώς
είναι απίθανο να φτάσουν σε υψηλές συγκεντρώσεις στο αίμα
της μητέρας και στη συνέχεια να εμφανιστούν στο γάλα π.χ. νυ-
στατίνη.
Είσοδος στο πλάσμα της μητέρας
Τα επίπεδα του φαρμάκου στο πλάσμα της μητέρας εξαρτώνται,
όχι μόνο από τις ιδιότητες του φαρμάκου, αλλά και από την ικα-
νότητα του οργανισμού να μεταβολίζει το φάρμακο. Αυτή η ιδιό-
τητα καθορίζεται σε πολλές περιπτώσεις γενετικά.
Δύο ακόμα παράμετροι που είναι σημαντικοί ως προς την
αξιολόγηση των επιπέδων του φαρμακου στο πλάσμα της μη-
τέρας είναι:
1. Cmax:
Είναι ο χρόνος που απαιτείται ώστε να φτάσει το
φάρμακο τη μέγιστη συγκέντρωσή του στο πλάσμα.
2. Χρόνος ημίσειας ζωής του φαρμάκου (t½) στο μητρικό πλά-
σμα
: είναι ο χρόνος που χρειάζεται ώστε να μειωθεί η συ-
γκέντρωση του φαρμάκου στο μητρικό πλάσμα στο μισό σε
