47
Δυσκολίες θηλασμού και νοσήματα του μαστού
5.2.1 Προβλήματα τεχνικής
Ο πόνος της θηλής που σχετίζεται με λανθασμένη προσκόλληση
του βρέφους είναι ιδιαίτερα έντονος και τις περισσότερες φορές
συνοδεύεται από δερματικές αλλοιώσεις. Ερύθημα, οίδημα, ρα-
γάδες, φυσαλίδες ή φλύκταινες, φλεγμονή, μεταβολές στο χρώ-
μα του δέρματος, εφελκίδες και πύον είναι κάποιες από αυτές.
Επίσης, μπορεί να παρατηρηθεί μετά τον θηλασμό μία χαρακτη-
ριστική γραμμή συμπίεσης στην άκρη της θηλής, η οποία ονομά-
ζεται
λωρίδα συμπίεσης.
Συνήθως οι βλάβες αυτές εμφανίζονται
στο πρόσωπο της θηλής. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως όταν
γίνεται χρήση αντλίας με χοάνη μικρότερη από τη διάμετρο της
θηλής, μπορεί να προκληθεί βλάβη στη βάση της θηλής. Επίσης η
χρήση θηλών σιλικόνης μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό θη-
λών και λανθασμένη προσκόλληση.
Σε περίπτωση υπερφόρτωσης του μαστού κατά τις πρώτες
μέρες, υπάρχει πιθανότητα να προκληθεί βλάβη στην θηλή από
την αυξημένη προσπάθεια του βρέφους να προσκολληθεί στον
μαστό.
Η αιτία για τις ερεθισμένες θηλές μπορεί να είναι πιο απλή,
όπως η λανθασμένη απομάκρυνση του βρέφους από τον μαστό.
Η εκπαίδευση της μητέρας στην σωστή απομάκρυνση του βρέ-
φους από τον μαστό προλαμβάνει τυχόν κακώσεις της θηλής.
Η βάση της αντιμετώπισης των πληγωμένων θηλών είναι η
σωστή προσκόλληση στο στήθος. Ανακουφιστικά μέτρα για τον
πόνο όπως η επάλειψη της θηλής με μητρικό γάλα, η καθαριότη-
τα της πληγωμένης θηλής, η χρήση λιπαντικών κρεμών και ο αε-
ρισμός της διευκολύνουν την επούλωση και δρουν επικουρικά.
Η σωστή τοποθέτηση του βρέφους στο στήθος, από την μη-
τέρα μπορεί να εξασφαλιστεί από τα εξής:
1. Ο κορμός της μητέρας να είναι σταθερός.
2. Να υποστηρίζεται ο αυχένας και το κεφάλι του βρέφους. Ελα-
φρά έκταση της κεφαλής του βρέφους, που επιτρέπει τη δια-
τήρηση ανοιχτού ρινικού αεραγωγού και διατήρηση της κάτω
γνάθου κοντά στον μαστό.
3. Το αυτί, ο ώμος και η λεκάνη του βρέφους να είναι σε ευθεία
γραμμή.
4. Το βρέφος να τοποθετείται με το σώμα του κοιλιά με κοιλιά
με την μητέρα του.
5. Το στήθος να κρατιέται με τα τέσσερα δάκτυλα κάτω και τον
αντίχειρα επάνω, σε απόσταση από την θηλαία άλω του στή-
θους (Εικόνα 17)
5.2.2 Ανατομικές ιδιαιτερότητες στο στόμα του
βρέφους
Παραλλαγές των ανατομικών δομών στο στόμα του βρέφους
π.χ. πολύ κοντός χαλινός, μικρό στόμα, υψηλή υπερώα, μπορεί
να οδηγήσουν σε λανθασμένη προσκόλληση του βρέφους.
5.2.3 Ανατομικές ιδιαιτερότητες της μητέρας
Αφορούν ιδιαιτερότητες των μαστών, κυρίως τις επίπεδες και ει-
σέχουσες θηλές.
Οι εισέχουσες και οι επίπεδες θηλές αποτελούν πρόκληση για
την επιτυχή προσκόλληση του νεογνού στον μαστό, αλλά δεν εί-
ναι αδύνατη μετά από κατάλληλη προετοιμασία της μητέρας και
καθοδήγηση. Η προετοιμασία των θηλών για τον θηλασμό κατά
το τελευταίο τρίμηνο της εγκυμοσύνης ήταν μια παλαιότερη σύ-
σταση προς τις μητέρες που επιθυμούσαν να θηλάσουν η οποία
πρόσφατα έχει εγκαταλειφθεί. Ωστόσο, η αποτελεσματική αντιμε-
τώπιση των εισεχουσών θηλών προϋποθέτει την έγκαιρη διά-
γνωση, την κατάλληλη προετοιμασία των θηλών κατά τη γαλου-
χία και τη σωστή τοποθέτηση του βρέφους στον μαστό.
Η προετοιμασία των θηλών γίνεται
πριν από την τοποθέτηση
του βρέφους στον μαστό
και περιλαμβάνει:
• Απαλό άγγιγμα ή μασάζ ή τοποθέτηση πάνω από την
θηλή κρύου επιθέματος, το οποίο θα τονώσει το στυτι-
κό ιστό.
• Ειδικές συσκευές αναρρόφησης θηλής (νιπλέτες) ή θήλα-
στρο, που έλκουν την θηλή προς τα έξω.
• Ασκήσεις Hoffman
: Aσκήσεις των θηλών που φαίνεται
να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα σε μερικές περιπτώ-
σεις, καθώς μπορεί να βοηθήσουν στη λύση των συμφύ-
σεων, που συχνά υπάρχουν στη βάση της θηλής και την
κρατούν ανεστραμμένη. Οι ασκήσεις αυτές επιτυγχάνουν
την προς τα έξω έλξη της θηλαίας άλω και εφαρμόζονται
μετά τον τοκετό. Στη φορά ενός νοητού σταυρού, πιάνεται
η θηλή με τους αντίχειρες και τραβιέται προς τα έξω. Γίνε-
ται επανάληψη στον άλλο άξονα του σταυρού για 1-2 λε-
πτά. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται κάθε φορά πριν τον
θηλασμό αλλά και στο μεσοδιάστημα των θηλασμών.
Εικόνα 20: Τεχνική Hoffman
• Βοηθήματα θηλασμού
όπως οι ασπίδες θηλής (ψευδο-
θηλές ή θηλές σιλικόνης). Είναι προστατευτικά καλύμματα
των θηλών που μπορεί να είναι χρήσιμα σε περιπτώσεις
επίπεδων ή ανεστραμένων θηλών, όταν το βρέφος δε
μπορεί να προσκολληθεί απευθείας στο στήθος. Προϋπό-
θεση, ωστόσο, για τη σωστή χρήση των ασπίδων θηλής
είναι η εκπαίδευση της μητέρας για την αποτελεσματική
τοποθέτησή τους. Οι θηλές σιλικόνης που είναι πιο λεπτές
σε σχέση με το παρελθόν και το ημικυκλικό έλειμμα στο
πάνω μέρος τους, επιτρέπουν τον ερεθισμό της θηλαία
άλω από τα χείλη του βρέφους, ενόσω αυτό θηλάζει.
Τρόποι σωστής τοποθέτησης – προσκόλλησης του νεογνού, στον
μαστό με επίπεδες θηλές είναι:
• Το στήθος να υποστηρίζεται από το χέρι της μητέρας σε
θέση C ή U και η θηλή να συμπιέζεται ως σάντουιτς.
