Μερικά νοσήματα της μητέρας μπορεί να επηρεάσουν τον θη-
λασμό και αντίστροφα ο θηλασμός μπορεί να επιβαρύνει την
υγεία της μητέρας που θηλάζει, όταν αυτή πάσχει από ένα χρό-
νιο νόσημα.
6.1 Ειδικές Λοιμώξεις της μητέρας και
Θηλασμός
Ηπατίτιδα Β
Ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού από την μητέρα στο παιδί μειώ-
νεται σημαντικά όταν αμέσως μετά τον τοκετό χορηγείται στο
νεογνό ανοσοσφαιρίνη κατά της ηπατίτιδας Β και ακολουθεί ο
εμβολιασμός μέσα στις πρώτες 12 ώρες από την γέννηση.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο θηλασμός από μητέρες φορείς
της ηπατίτιδας Β αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης στο βρέφος,
ακόμα και αν δεν είναι διαθέσιμο το εμβόλιο. Η μητέρα μπορεί
να θηλάζει κανονικά.
Ηπατίτιδα C
Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι ο ιός της ηπατίτιδας C μεταδίδεται
με τον μητρικό θηλασμό. Ο ιός μεταδίδεται κυρίως με μετάγγιση
και επαφή με μολυσμένο αίμα.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Κέντρου Ελέγχου και Πρόλη-
ψης Ειδικών Λοιμώξεων της Αμερικής, η λοίμωξη της μητέρας
από τον ιό της ηπατίτιδας C δεν αποτελεί αντένδειξη για τον μη-
τρικό θηλασμό. Η μητέρα θηλάζει κανονικά, εκτός εάν έχει θη-
λές με ραγάδες που αιμορραγούν, οπότε ο θηλασμός πρέπει να
αποφεύγεται από τον μαστό που πάσχει, μέχρι την επούλωση ή
αποκατάσταση των μαστών.
Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας
(AIDS)
Στις αναπτυγμένες χώρες αντενδείκνυται ο θηλασμός στις ορο-
θετικές μητέρες. Αυτό δεν ισχύει στις αναπτυσσόμενες χώρες,
όπου ο κίνδυνος θανάτου από υποθρεψία ή λοιμώξεις στα μη
θηλάζοντα βρέφη είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τον κίνδυνο
μετάδοσης του ιού από το μητρικό γάλα. Έχει διαπιστωθεί ότι
στις περιοχές όπου ο HIV ενδημεί, τα βρέφη που θήλαζαν απο-
κλειστικά για τους πρώτους 3 μήνες παρουσίαζαν μικρότερο
κίνδυνο να μολυνθούν.
Στις χώρες αυτές προτιμάται ο μητρικός θηλασμός, γιατί στις
περισσότερες περιπτώσεις δεν μπορεί να εξασφαλιστεί η απο-
δεκτή, βιώσιμη, οικονομικά εφικτή και ασφαλής παροχή υποκα-
τάστατου μητρικού γάλακτος για μεγάλο χρονικό διάστημα. Επι-
πλέον η επιλογή της μικτής διατροφής (μητρικός θηλασμός και
υποκατάστατο μητρικού γάλακτος) αυξάνει την πιθανότητα κά-
θετης μετάδοσης του ιού.
Ο συνδυασμός αποκλειστικού θηλασμού και αντιικής αγω-
γής για 6 μήνες φαίνεται ότι μειώνει σημαντικά την πιθανότητα
μετάδοσης του ιού μετά τον τοκετό. Ωστόσο, τα αντιρετροϊκά
φάρμακα ζιντοβουντίνη (ZDV), λαμιβουντίνη (3TC) και νεβιραπί-
νη, για τα οποία έχουν γίνει μελέτες της φαρμακοκινητικής τους,
ανιχνεύονται στο μητρικό γάλα.
Ιός της ανεμευλογιάς – έρπητος ζωστήρος
H ανεμευλογιά είναι ένα μεταδοτικό νόσημα που οφείλεται στον
ιό της ανεμευλογιάς-έρπητος ζωστήρος (Varicella-Zoster Virus,
VZV). Η πρωτολοίμωξη ξεκινά με ενοφθαλμισμό του ιού στους
βλεννογόνους. Η μεταφορά του ιού γίνεται με τις αναπνευστι-
κές εκκρίσεις ή με άμεση επαφή με δερματικές βλάβες. Μετά
τον ενοφθαλμισμό του ιού, μεσολαβεί περίοδος επώασης 10-
21 ημερών. Η περίοδος λοίμωξης αρχίζει 2 ημέρες πριν την
εμφάνιση φυσαλίδων στο δέρμα μέχρι και την εφελκιδοποίησή
τους (6-8 μέρες μετά). Μεταδίδεται πολύ εύκολα. Επίνοσα άτο-
μα που μένουν στο ίδιο σπίτι με τον ασθενή έχουν πιθανότητα
95 % να μολυνθούν.
Η λοίμωξη της μητέρας κατά την περι-γεννητική περίοδο
μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσο στο νεογέννητο. Όταν η
λοίμωξη εκδηλωθεί στην μητέρα ως και πέντε ημέρες πριν από
τον τοκετό, τα ειδικά αντισώματα για τον ιό, που περνούν διαμέ-
σου του πλακούντα στο παιδί, είναι προστατευτικά και δεν χρειά-
ζεται κάποια παρέμβαση. Όταν η μητέρα εκδηλώσει τη λοίμωξη
σε λιγότερο από πέντε ημέρες πριν τον τοκετό έως και 2 ημέρες
μετά τον τοκετό, θα πρέπει να χορηγηθεί άμεσα στο νεογνό (στις
πρώτες 48-72 ώρες και όχι πιο αργά από τις 92 ώρες) ειδική
ανοσοσφαιρίνη κατά του ιού (VZIG). Συστήνεται επίσης η απομό-
νωση της μητέρας από το νεογνό της, αλλά διατήρηση της γα-
λουχίας με αντλήσεις και χορήγηση του μητρικού γάλακτος. Στις
υπόλοιπες περιπτώσεις ο θηλασμός συνεχίζεται κανονικά.
Όταν η μητέρα εμφανίσει έρπητα ζωστήρα, δε χρειάζε-
ται χορήγηση ανοσοσφαιρίνης, καθώς έχει προστατευτικό τίτ-
λο αντισωμάτων από την πρωτολοίμωξη. Καλό όμως είναι να
μην έρχεται το βρέφος σε επαφή με τις δερματικές βλάβες. Επί-
σης, η χορήγηση ασυκλοβίρης στην μητέρα δεν αποτελεί αντέν-
δειξη για τον θηλασμό.
61
Νοσήματα της μητέρας και θηλασμοσ
6
