70
Μητρικός Θηλασμός |
ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
Ο ίκτερος που σχετίζεται με το μητρικό θηλασμό και εμφα-
νίζεται μετά την 4
η
-7
η
ημέρα ζωής και δεν οφείλεται σε άλλη
γνωστή αιτία ονομάζεται
ίκτερος από μητρικό γάλα
. Αποτελεί
συχνή αιτία έμμεσης υπερχολερυθριναιμίας. Στο 20-30 % των
βρεφών που θηλάζουν παρατείνεται πέρα της 2
η
-3
η
εβδομά-
δας και σε ορισμένα βρέφη μπορεί να επιμείνει μέχρι και τον
τρίτο μήνα. Η αιτιολογία του δεν είναι διευκρινισμένη. Πιστεύεται
ότι οφείλεται στην παρουσία ουσιών στο μητρικό γάλα οι οποί-
ες επηρεάζουν τον εντεροηπατικό κύκλο της χολερυθρίνης. Επί-
σης, έχει βρεθεί συσχέτιση του
ικτέρου από μητρικό γάλα
με με-
ταλλάξεις του γονιδίου του ενζύμου της γλυκουρονοσυλοτραν-
σφεράσης της φωσφορικής ουριδίνης (UGT1A1), που ανευρί-
σκονται στο σύνδρομο Gilbert.
Πρόληψη και αντιμετώπιση του νεογνικού
ίκτερου
Όσον αφορά την εκδήλωση και την πορεία του ικτέρου είναι
πολύ σημαντική η σωστή και τακτική παρακολούθηση του νε-
ογνού, προκειμένου να προληφθεί ο υποσιτισμός και η αφυδά-
τωσή του και να αντιμετωπιστεί εγκαίρως η σοβαρή υπερχολε-
ρυθριναιμία. Στα νεογνά με παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση
υπερχολερυθριναιμίας η παρακολούθηση είναι πιο εντατική και
η αντιμετώπιση πιο επιθετική.
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στα οριακά πρόωρα
βρέφη (35-37 εβδομάδων κύησης), λόγω του αυξημένου κιν-
δύνου εμφάνισης προβλημάτων κατά τον θηλασμό και της μει-
ωμένης ικανότητας πρόσληψης και σύζευξης της χολερυθρίνης
από το ήπαρ.
Προκειμένου να προληφθεί ο «ίκτερος από μητρικό θηλα-
σμό» συστήνεται η έναρξη του θηλασμού την πρώτη ώρα ζωής,
ο θηλασμός να γίνεται τουλάχιστον 8 με 12 φορές την ημέρα
για τις πρώτες ημέρες μετά τον τοκετό, με έγκαιρη αντιμετώπιση
τυχόν προβλημάτων από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό,
προκειμένου να προληφθεί η αφυδάτωση και η μειωμένη πρό-
σληψη θερμίδων. Δε συστήνεται η συμπληρωματική χορήγηση
νερού ή σακχαρόνερου για την πρόληψη ή την αντιμετώπιση της
υπερχολερυθριναιμίας.
Συμπληρωματική χορήγηση αντλημένου μητρικού γάλακτος
ή υποκατάστατου μητρικού γάλακτος ενδείκνυται σε περιπτώ-
σεις απώλειας βάρους πάνω από 10 %, παρά τις προσπάθειες
να αντιμετωπιστούν τυχόν προβλήματα θηλασμού και μειωμέ-
νης παραγωγής γάλακτος ή όταν εμφανιστούν σημεία και συ-
μπτώματα αφυδάτωσης.
Αν το νεογνό εξέλθει από το μαιευτήριο πριν τις 48 ώρες
ζωής, επειδή ο ίκτερος δεν έχει φτάσει στο μέγιστο της τιμής του,
συνιστάται η επανεκτίμηση του νεογνού στα 2 επόμενα εικοσιτε-
τράωρα. Επίσης, είναι σημαντικό η τιμή της χολερυθρίνης να εκτι-
μάται ανάλογα με την ηλικία ζωής σε ώρες, λαμβάνοντας υπό-
ψιν την ηλικία κύησης και τους προαναφερθέντες παράγοντες
κινδύνου, όπως συστήνεται από την Αμερικάνικη Εταιρεία Παι-
διατρικής και την Ελληνική Νεογνολογική Εταιρεία. Με βάση τα
διαγράμματα που φαίνονται στις εικόνες 28 και 29, όταν η τιμή
του ικτέρου πλησιάζει για την ηλικία την 95
η
εκατοστιαία θέση ή/
και παρουσιάζει ταχεία άνοδο διασχίζοντας εκατοστιαίες θέσεις
η παρακολούθηση του νεογνού θα πρέπει να είναι πιο εντατική.
Θα πρέπει να αναζητούνται πιθανά υποκείμενα αίτια και έγκαιρα
να ξεκινάει η φωτοθεραπεία προκειμένου να αποφευχθούν το-
ξικά επίπεδα υπερχολερυθριναιμίας. Στον πίνακα 16 αναφέρο-
νται οι προτεινόμενες εργαστηριακές εξετάσεις για τη διερεύνη-
ση τυχόν υποκείμενων παθολογικών καταστάσεων σε περιπτώ-
σεις σοβαρής και παρατεταμένης υπερχολερυθριναιμίας.
Εργαστηριακή εξέταση
Σχόλιο
Ολική και άμεση χολερυθρίνη
Η άμεση χολερυθρίνη θα πρέπει να γίνεται σε όλες τις περιπτώσεις παρατεινόμενου ή σο-
βαρού ικτέρου, προκειμένου να ανιχνευτεί έγκαιρα ενδοηπατική ή εξωηπατική χολόσταση,
αλλά και άλλα αίτια που συνδέονται με διαταραχές της ηπατικής λειτουργίας.
Ηπατικά ένζυμα
Ο έλεγχος των ηπατικών ενζύμων ενδείκνυται όταν διαπιστωθεί άμεση υπερχολερυθρι-
ναιμία. Οι τιμές των ηπατικών ενζύμων είναι συνήθως σχετικά αυξημένες κατά τη νεογνι-
κή περίοδο, χωρίς να υπάρχει παθολογικό αίτιο.
Αλβουμίνη
Κρίνεται σκόπιμος ο έλεγχος της αλβουμίνης σε περιπτώσεις σοβαρής υπερχολερυθρι-
ναιμίας. Προτείνεται η μείωση των ορίων φωτοθεραπείας σε περιπτώσεις που τα επίπε-
δα της αλβουμίνης είναι μικρότερα του 3 g/dL.
Γενική αίματος και επίχρισμα περιφερικού αίματος
Για διερεύνηση αιμολυτικής αναιμία και πιθανής λοίμωξης
Δικτυοερυθροκύτταρα (ΔΕΚ)
Ως δείκτης αιμόλυσης
Ομάδα αίματος μητέρας και νεογνού και άμεση δοκι-
μασία Coombs
Η δοκιμασία Coombs δεν είναι απαραίτητη αν το βρέφος δεν έχει αναιμία ή δεν παρουσί-
ασε πρώιμο ίκτερο ή δεν έχει στοιχεία από τη γενική αίματος ενδεικτικά αιμόλυσης.
Glucose-6-phosphate dehydrogenase (G6PD)
Η έλλειψη του ενζύμου G6PD συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο και πρωιμότερη έναρξη του
νεογνικού ίκτερου και μπορεί να χρειαστεί φωτοθεραπεία ή αφαιξομετάγγιση.
Η δραστικότητα του ενζύμου G6PD είναι υψηλή στα ΔΕΚ. Συνεπώς, στα νεογνά με αυ-
ξημένο αριθμό ΔΕΚ μπορεί να έχουν ψευδώς φυσιολογική τιμή ενζύμου κατά τη νεογνι-
κή περίοδο.
Έλεγχος θυρεοειδικής λειτουργίας
Το νεογνικό screening περιλαμβάνει τον έλεγχο μόνο της TSH. Ο έλεγχος δεν αποκλείει τις
περιπτώσεις υποφυσιακού υποθυρεοειδισμού.
Γενική και καλλιέργεια ούρων
Γίνεται προκειμένου να αποκλειστεί η ουρολοίμωξη. Επίσης, το υψηλό ειδικό βάρος των
ούρων συνηγορεί με αφυδάτωση του βρέφους.
Έλεγχος του μεταβολικού screening του ΙΥΠ
Στο screening περιλαμβάνεται η γαλακτοζαιμία.
Πίνακας 16: Προτεινόμενες εργαστηριακές εξετάσεις για τη διερεύνηση τυχόν υποκείμενων παθολογικών
καταστάσεων σε περιπτώσεις σοβαρής υπερχολερυθριναιμίας.
