65
Νοσήματα της μητέρας και θηλασμοσ
η χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς εφαρμόζονται σε πε-
ριπτώσεις που η φαρμακευτική θεραπεία δεν μπορεί να ελέγ-
ξει τη νόσο. Ο υπερθυρεοειδισμός της μητέρας δεν είναι απόλυ-
τη αντένδειξη για τον θηλασμό, ωστόσο πρέπει να λαμβάνονται
υπόψη τα φάρμακα που παίρνει η μητέρα.
Με βάση την παρούσα βιβλιογραφία, τόσο η προπυλθειου-
ρακίλη όσο και η μεθιμαζόλη σε μέτρια δοσολογία(<300 mg/
ημέρα προπυλθειουρακίλης ή 20-30 mg/ημερα μεθιμαζόλης),
είναι ασφαλή φάρμακα κατά τη γαλουχία, καθώς η συγκέντρω-
σή τους στο γάλα είναι πολύ μικρή. Προτιμάται να λαμβάνονται
από την μητέρα σε διαιρεμένες δόσεις και αμέσως μετά τον θη-
λασμό, για να αποφεύγεται η χρονική περίοδος της μέγιστης συ-
γκέντρωσης του φαρμάκου στο αίμα. Ωστόσο, απαιτείται προ-
σεκτική κλινικοεργαστηριακή παρακολούθηση της μητέρας και
του παιδιού.
Ο θηλασμός αντενδείκνυται κατά τη διάρκεια χορήγησης
ραδιενεργού ιωδίου και για τουλάχιστον 4 εβδομάδες από τη
διακοπή της αγωγής.
Θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό
Είναι αυτοάνοσο νόσημα του θυρεοειδούς που εμφανίζεται
μέσα στον πρώτο χρόνο μετά τον τοκετό, σε γυναίκες που δεν
είχαν κλινικές εκδηλώσεις δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς
πριν την εγκυμοσύνη. Περίπου το 7 % των γυναικών θα εμφανί-
σουν θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό (η συχνότητα ποικίλλει ανά-
λογα με το γενετικό υπόβαθρο και την προσλήψη ιωδίου σε μία
περιοχή). Οι γυναίκες που πάσχουν από ΣΔ τύπου 1, έχουν αυ-
ξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό.
Η υπερθυρεοειδική φάση εμφανίζεται 2-6 μήνες μετά τον
τοκετό, συνήθως περίπου στους 3 μήνες. Το 1/3 των γυναικών
που προσβάλλονται είναι ασυμπτωματικές. Όταν υπάρχει συ-
μπτωματολογία, η μητέρα μπορεί να δυσκολεύεται στην φροντί-
δα του βρέφους λόγω της νευρικότητας και του άγχους. Συνή-
θως δεν επηρεάζεται η γαλουχία.
Η υποθυρεοειδική φάση εμφανίζεται 3-12 μήνες περίπου
μετά τον τοκετό, συνήθως στους 8 μήνες μετά τον τοκετό, με το
20 % -64 % των περιπτώσεων να καταλήγουν σε μόνιμο υπο-
θυρεοειδισμό. Τα συμπτώματα, όπως εύκολη κόπωση, απώλεια
συγκέντρωσης, ελάττωση μνήμης, δυσκοιλιότητα, έλλειψη ενδι-
αφέροντος για την φροντίδα του μωρού και κατάθλιψη μπορεί
να συγχέονται με αυτά της επιλόχειας κατάθλιψης, όταν εμφανι-
στούν σε γυναίκες που έχουν γεννήσει πρόσφατα. Επίσης, μπο-
ρεί, όπως και στην περίπτωση του μόνιμου υποθυρεοειδισμού
να επηρεαστεί η παραγωγή γάλακτος.
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.
Azizi F, Amouzegar A. Management of hyperthyroidism during
pregnancy and lactation. Eur J Endocrinol. 2011 Jun;164(6):871-6.
2.
De Groot L, Abalovich M, Alexander EK, Amino N, Barbour L, Cobin RH,
Eastman CJ, Lazarus JH, Luton D, Mandel SJ, Mestman J, Rovet J,
Sullivan S. Management of thyroid dysfunction during pregnancy and
postpartum: an Endocrine Society clinical practice guideline. J Clin
Endocrinol Metab. 2012 Aug;97(8):2543-65.
3.
Glatstein MM, Garcia-Bournissen F, Giglio N, Finkelstein Y, Koren G.
Pharmacologic treatment of hyperthyroidism during lactation. Can
Fam Physician. 2009 Aug;55(8):797-8.
4.
Hapon MB, Simoncini M, Via G, Jahn GA. Effect of hypothyroidism
on hormone profiles in virgin, pregnant and lactating rats, and on
lactation. Reproduction. 2003 Sep;126(3):371-82.
5.
Speller E, Brodribb W. Breastfeeding and thyroid disease: a literature
review. Breastfeed Rev. 2012 Jul;20(2):41-7.
6.
Stagnaro-Green A, Abalovich M, Alexander E, Azizi F, Mestman J, Negro
R, Nixon A, Pearce EN, Soldin OP, Sullivan S, Wiersinga W; American
Thyroid Associatioν Taskforce on Thyroid Disease During Pregnancy
and Postpartum. Guidelines of the American Thyroid Association for
the diagnosis and management of thyroid disease during pregnancy
and postpartum. Thyroid.2011 Oct;21(10):1081-1125.
Ρευματικά νοσήματα
Οι ρευματικές παθήσεις είναι συχνές στην αναπαραγωγική ηλι-
κία των γυναικών. Σε πανελλήνια μελέτη ο επιπολασμός στον
πληθυσμό των ενηλίκων γυναικών υπολογίστηκε 33,7 %. Φαί-
νεται ότι οι γυναίκες που θήλασαν έχουν μικρότερο κίνδυνο να
εμφανίσουν συστηματικό ερυθηματώδη λύκο (ΣΕΛ). Ο κίνδυνος
μειώνεται αντιστρόφως ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών
που θήλασαν αποκλειστικά και τη διάρκεια του θηλασμού.
Η μητέρα με αυτοάνοσο νόσημα μπορεί να θηλάσει, αλλά ο
παιδίατρος σε συνεργασία με τον ρευματολόγο θα τη συμβου-
λεύσουν για τα φάρμακα που θα χρειασθεί να πάρει. Σχεδόν
όλα τα φάρμακα, που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση
των ρευματικών παθήσεων, εκκρίνονται στο γάλα της μητέρας.
Ο θηλασμός επιτρέπεται κατά τη διάρκεια της λήψης των παρα-
κάτω φαρμάκων, που είναι γνωστό ότι δεν έχουν ανεπιθύμητες
ενέργειες στα παιδιά που θηλάζουν:
• Παρακεταμόλη
• Μερικά μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• Γλυκοκορτικοειδή (κορτιζόνη)
• Υδροξυχλωροκίνη (ανθελονοσιακό φάρμακο)
• Σουλφασαλαζίνη
Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και η παρακε-
ταμόλη θα πρέπει να λαμβάνονται κατά ή λίγο μετά τον θηλα-
σμό. Τα αναλγητικά με μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής δε συνι-
στώνται κατά τη διάρκεια της γαλουχίας. Η ιβουπροφένη προτι-
μάται κατά τη διάρκεια της γαλουχίας, γιατί εμφανίζει πολύ χα-
μηλά επίπεδα στο μητρικό γάλα, έχει μικρό χρόνο ημίσειας ζωής
και μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα βρέφη, κυρίως άνω των τρι-
ών μηνών, σε δόσεις πολύ μεγαλύτερες από αυτές που ανευρί-
σκονται στο μητρικό γάλα.
Από τα κορτικοστεροειδή, η πρεδνιζόνη, η πρεδνιζολόνη και
η μεθυλπρεδνιζολόνη παρουσιάζουν πολύ χαμηλή, άνευ κλινι-
κής σημασίας, συγκέντρωση στο μητρικό γάλα. Δεν υπάρχουν
επαρκείς πληροφορίες για τη δεξαμεθαζόνη και τη βηταμεθα-
ζόνη. Η υδροξυχλωροκίνη, η σουλφασαλαζίνη και τα μη στε-
ροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα πρέπει να χορηγούνται με
προσοχή στις μητέρες που τα νεογνά τους εμφανίζουν ίκτερο,
γιατί εκτοπίζουν τη χολερυθρίνη από τη λευκωματίνη του ορού
και αυξάνουν τον κίνδυνο πυρηνικού ικτέρου.
Άλλο φάρμακο που χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση των
ρευματικών νοσημάτων είναι το 5-αμινοσαλυκιλικό οξύ, που
έχει ενοχοποιηθεί για την πρόκληση διαρροιών σε θηλάζοντα
βρέφη. Άλλα φάρμακα όπως η αζαθειοπρίνη, η μεθοτρεξάτη,
η κυκλοσπορίνη και η μυκοφαινολική μοφετίλη ανιχνεύονται σε
χαμηλές συγκεντρώσεις στο μητρικό γάλα, αλλα δεν ενδείκνυται
η χορήγησή τους κατά τη διάρκεια της γαλουχίας. Τα δεδομένα
για τη συγκέντωση της leflunomide και των βιολογικών παρα-
γόντων στο μητρικό γάλα είναι λίγα και η χορήγησή τους στις
θηλάζουσες μητέρες δε συστήνεται ακόμα.
