63
Νοσήματα της μητέρας και θηλασμοσ
10. Lanzieri TM, Dollard SC, Josephson CD, Schmid DS, Bialek SR. Breast
milk-acquired cytomegalovirus infection and disease in VLBW and
premature infants. Pediatrics. 2013 Jun;131(6):e1937-45.
11. Lawrence R.M., Lawrence R.A. Breast milk and infection. Clin Perinatol.
2004 Sep; 31(3):501-28.
12. Mast EE. Mother-to-infant hepatitis C virus transmission and
breastfeeding. Adv Exp Med Biol. 2004;554: 211-6.
13. Previsani N, Lavanchy D. Hepatitis B. [Internet]. [Geneva]: World Health
Organization; 2009. Διαθέσιμο σε:
/
hepatitis/HepatitisB_whocdscsrlyo2002_2.pdf.
14. Read JS; American Academy of Pediatrics Committee on Pediatric
Aids. Human milk, breastfeeding, and transmission of human
immunodeficiency virus type 1 in the United States. Pediatrics. 2003
Nov;112(5):1196-205.
15. Revello MG, Gerna G. Diagnosis and management of human
cytomegalovirus infection in the mother, fetus, and newborn infant.
Clin Microbiol Rev. 2002 Oct;15(4):680-715.
16. Sendelbach DM, Sanchez PJ.Varicella, influenza: not necessary to
separatemother and infant. Pediatrics. 2012 Aug;130(2):e464; author
reply 465-6.
17. Shapiro RL, Hughes MD, Ogwu A, Kitch D, Lockman S, Moffat C,
Makhema J, Moyo S, Thior I, McIntosh K, van Widenfelt E, Leidner J,
Powis K, Asmelash A, Tumbare E, Zwerski S, Sharma U, Handelsman
E, Mburu K, Jayeoba O, Moko E, Souda S, Lubega E, Akhtar M, Wester
C, Tuomola R, Snowden W, Martinez-Tristani M, Mazhani L, Essex M.
Antiretroviral regimens in pregnancy and breast-feeding in Botswana.
N Engl J Med. 2010 Jun 17;362(24):2282-94.
18. Stehel EK, Sanchez PJ. Cytomegalovirus Infection in the Fetus and
Neonate. NeoReviews. Jan 2005; 6 (1); p. e38 -e45.
19. Walker. World Health Organisation. Prevention of HIV in infants and
young children. Lancet. 2002 Jul; 360 (9329):284-9.
20. World Health Organization. Guidelines on HIV and Infant Feeding 2010.
Principles and recommendations for infant feeding in the context of HIV
and a summary of evidence [Internet]. 2010. Διαθέσιμο σε:
.
who.int/maternal_child_adolescent/documents/9789241599535/en/
21. World Health Organization Statement: Breastfeeding and maternal
tuberculosis. [Internet]. 1998. Διαθέσιμο σε:
/
maternal_child_adolescent/documents/pdfs/breastfeeding_and_
maternal_tb.pdf
6.2 Χρόνια Νοσήματα της Μητέρας
Τα συστηματικά νοσήματα χρειάζονται καλή γνώση της παθογέ-
νειας τους και των φαρμάκων που χορηγούνται σε αυτά.
Σακχαρώδης διαβήτης
Ο Σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) δεν αποτελεί αντένδειξη για τον
θηλασμό. Δυστυχώς, όμως, τα ποσοστά θηλασμού των μητέ-
ρων με ΣΔ τύπου 1 είναι πολύ χαμηλά. Αυτό μπορεί να οφείλε-
ται στην αυξημένη νοσηρότητα, σε πρακτικές του νοσοκομείου
που δεν ευνοούν τον αποκλειστικό μητρικό θηλασμό και στην
δυσκολία ως προς τον γλυκαιμικό έλεγχο της μητέρας.
Ορισμένες οδηγίες που μπορεί να εξασφαλίσουν την επι-
τυχία του θηλασμού σε μητέρες με σακχαρώδη διαβήτη, είναι
οι εξής:
1. Ενημέρωση και εκπαίδευση των μητέρων κατά τη διάρκεια
της εγκυμοσύνης για τα οφέλη του μητρικού θηλασμού και
τη διαχείριση του διαβήτη.
2. Ο θηλασμός που αρχίζει μέσα στην πρώτη ώρα μετά τον
τοκετό και η άμεση επαφή δέρμα με δέρμα θα ελαττώσουν
τον αυξημένο κίνδυνο που έχουν τα βρέφη των μητέρων
με διαβήτη να εμφανίσουν υπογλυκαιμία. To πρωτόγαλα κα-
θώς επίσης και το ώριμο μητρικό γάλα περιέχουν αυξημέ-
νη ποσότητα γλυκόζης, που βοηθά στη σταθεροποίηση του
σακχάρου στο αίμα του νεογέννητου. Για να αποφευχθεί τυ-
χόν υπογλυκαιμία στα νεογνά διαβητικών μητέρων, η σίτιση
θα πρέπει να ξεκινάει τις πρώτες δύο ώρες μετά τον τοκετό
και να παρακολουθείται τακτικά το σακχάρο του αίματος,
μέχρι να εξασφαλιστεί ικανοποιητική σίτιση και σταθεροποί-
ηση των τιμών του σακχάρου. Συνήθως, η παρακολούθηση
αφορά τις πρώτες 24-72 ώρες ζωής.
3. Επίσης, τα νεογνά διαβητικών μητέρων μπορεί να εμφανί-
ζουν διαταραχές ασβεστίου και μαγνησίου καθώς και αυξη-
μένο αιματοκρίτη, θρομβοπενία και ίκτερο. Για το λόγο αυτό
συστήνεται ανάλογος κλινικοεργαστηριακός έλεγχος από
την πρώτη ημέρα ζωής.
4. Συχνά, ιδίως σε περιπτώσεις ινσουλινοεξαρτώμενου διαβή-
τη κατά την κύηση, το νεογνό νοσηλεύεται στο τμήμα νεο-
γνών είτε προληπτικά προκειμένου να γίνει ο κατάλληλος
εργαστηριακός έλεγχος και να εξασφαλιστεί στενή κλινική
παρακολούθηση, είτε λόγω επιπλοκών όπως αναπνευστι-
κή δυσχέρεια. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να ενθαρρύ-
νεται η έναρξη του θηλασμού όσο το δυνατόν νωρίτερα και
η τακτική στη συνέχεια σίτιση του νεογνού από την μητέρα.
Σε περίπτωση που το νεογνό δεν μπορεί να θηλάσει, η μη-
τέρα μπορεί να αντλεί, αποθηκεύοντας το γάλα της για να το
δώσει αργότερα στο μωρό της. Αν κριθεί αναγκαίο, χορηγεί-
ται υποκατάστατο μητρικού γάλακτος μέχρι την εγκατάστα-
ση του θηλασμού.
5. Πρέπει να ρυθμίζεται προσεκτικά η δίαιτα και οι δόσεις της
ινσουλίνης στην μητέρα, λόγω του ότι οι ανάγκες σε αυτή
αλλάζουν μετά από τον τοκετό. Ο καλός έλεγχος επιπέδων
της γλυκόζης της μητέρας είναι σημαντικός για να διατηρη-
θεί η ίδια σε καλή κατάσταση. Επίσης, ασταθή επίπεδα γλυ-
κόζης στο αίμα μπορεί να καθυστερήσουν την έναρξη παρα-
γωγής του μητρικού γάλακτος και να οδηγήσουν σε χαμηλή
προσφορά γάλακτος. Η εγκατάσταση του σταδίου της γαλα-
κτογένεσης ΙΙ καθυστερεί 24 ώρες στις μητέρες με ΣΔ τύπου
Ι, όμως την έβδομη ημέρα μετά τον τοκετό η παραγωγή γά-
λακτος είναι η ίδια με αυτή μιας μη διαβητικής μητέρας. Επί-
σης, οι ανάγκες σε ινσουλίνη μιας διαβητικής μητέρας που
θηλάζει αποκλειστικά μπορεί να μειωθούν από μερικές μο-
νάδες μέχρι το 50 % των αναγκών της πριν την κύηση.
6. Οι διαβητικές μητέρες είναι επιρρεπείς σε λοιμώξεις και
πρέπει να διδάσκονται πώς να τις προλαμβάνουν. Εάν αυτές
αντιμετωπιστούν κατάλληλα και έγκαιρα, οι μητέρες μπο-
ρούν να εξακολουθούν να θηλάζουν χωρίς ανάγκη διακο-
πής του θηλασμού.
7. Τα οφέλη του θηλασμού για τη διαβητική μητέρα είναι σημα-
ντικά. Χαρακτηριστικά, επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει
ότι ο θηλασμός συντελεί στη μείωση των επιπεδών γλυκό-
ζης στο αίμα της μητέρας, καθώς η γλυκόζη αποτελεί υπό-
στρωμα για την σύνθεση της λακτόζης και πηγή ενέργειας
για τη διαδικασία παραγωγής γάλακτος.
Οφέλη από τον θηλασμό έχουν και τα παιδιά από μητέρες
με ΣΔ, αφού είναι γνωστό ότι έχουν χαμηλότερο κίνδυνο να εμ-
φανίσουν διαβήτη, τόσο τύπου I, όσο και τύπου II. Η συχνότητα,
άλλωστε, μεταβολικού συνδρόμου είναι χαμηλότερη στα παιδιά
που έχουν θηλάσει
Από την άλλη πλευρά, τα βρέφη που σιτίζονται με υποκατά-
στατο μητρικού γάλακτος παράγουν περισσότερη ινσουλίνη σε
