62
Μητρικός Θηλασμός |
ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
Απλός έρπητας
Ο κίνδυνος μόλυνσης του νεογνού μέσω του μητρικού γάλακτος
είναι πάρα πολύ μικρός. Οι ερπητικές βλάβες δεν αποτελούν
αντένδειξη για θηλασμό εκτός κι αν εντοπίζονται στην περιοχή
των μαστών. Οι δερματικές βλάβες πρέπει να καλύπτονται και
η μητέρα να διατηρεί αυστηρές συνθήκες υγιεινής. Στην περί-
πτωση που δεν μπορεί να θηλάσει η μητέρα λόγω προσβολής
των μαστών, το γάλα θα πρέπει να αντλείται και να χορηγείται
με εναλλακτικούς τρόπους σίτισης μέχρι να υποχωρήσουν οι
βλάβες. Εφιστάται η προσοχή στα μέτρα υγιεινής κατά τη συλ-
λογή του γάλακτος ώστε στη διάρκεια αυτής να μην μολυνθεί το
αντλημένο γάλα από τις βλάβες της θηλής.
Κυτταρομεγαλοϊός (CMV)
Είναι πολύ διαδεδομένη νόσος. Οι περισσότεροι άνθρωποι νο-
σούν στην παιδική τους ηλικία. Μεταδίδεται με τα υγρά του σώ-
ματος, αλλά και μέσω του μητρικού γάλακτος.
Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανοσοεπαρκών ατόμων δια-
δράμει την πρωτολοίμωξη σχετικά ασυμπτωματικά ή εκδηλώνει
ήπια συμπτωματολογία λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού,
όπως πυρετό, τραχηλική λεμφαδενίτιδα και φαρυγγίτιδα. Εικόνα
όμοια με αυτή του συνδρόμου λοιμώδους μονοπυρήνωσης, με
συνοδό ηπατοσπληνομεγαλία και εξάνθημα είναι σπανιότερη.
Η μετάδοση της λοίμωξης από την μητέρα στο νεογνό μετά
τον τοκετό μπορεί να συμβεί με τον θηλασμό, καθώς η πλειο-
ψηφία των οροθετικών μητέρων φέρουν τον ιό στο γάλα τους.
Περίπου 50-60 % των βρεφών που σιτίζονται με μητρικό γάλα
που περιέχει τον ιό μολύνονται από CMV. Η ανεύρεση του ιού
στο μητρικό γάλα είναι αποτέλεσμα πρωτολοίμωξης, λοίμωξης
από άλλο στέλεχος ή αναζωπύρωσης προηγηθείσας λοίμω-
ξης. Τα περισσότερα τελειόμηνα βρέφη δεν εμφανίζουν κλινι-
κή συμπτωματολογία, λόγω της διαπλακουντιακής μεταφοράς
προστατευτικού τίτλου αντισωμάτων κατά το τρίτο τρίμηνο της
εγκυμοσύνης.
Αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση των προώρων με βάρος
γέννησης < 1500γρ ή ηλικία κύησης <32 εβδομάδων, στα
οποία η μετάδοση του ιού μέσω του μητρικού γάλακτος μπορεί
να οδηγήσει σε συμπτωματική λοίμωξη. Περίπου 15 % με 25 %
των προώρων που προσβάλλονται από τον ιό μέσω του μητρι-
κού γάλακτος είναι πιθανόν να εμφανίσουν πνευμονίτιδα, ηπα-
τίτιδα, εγκεφαλίτιδα ή εικόνα ανάλογη της σηψαιμίας (άπνοια,
βραδυκαρδία, ηπατοσπληνομεγαλία, διάταση κοιλίας, ωχρότητα,
ουδετεροπενία, θρομβοπενία και αύξηση των ηπατικών ενζύ-
μων). Δεν είναι γνωστό κατά πόσο τα βρέφη αυτά αναπτύσσουν
μελλοντικά νευρολογική συνδρομή. Στην περίπτωση των προ-
ώρων που προσβλήθηκαν από τον ιό ή στα βρέφη με βαριά
κλινική εικόνα χορηγείται 10 έως 14 ημέρες ενδοφλέβια γκαν-
σικλοβίρη.
Η συνήθης πρακτική είναι η αποφυγή χορήγησης στα ΠΧΒΓ
πρόωρα νεογνά μητρικού γάλακτος από οροθετικές μητέρες ή
η χορήγησή του μετά από παστερίωση ή και βαθιά κατάψυξη. Η
κατά Holder παστερίωση (σε θερμοκρασία 62.5°C για 30 λεπτά)
ή η υψηλής θερμοκρασίας, αλλά μικρής διάρκειας παστερίω-
ση (72°C για 5-10 δευτερόλεπτα) εξαλείφει τον ιό CMV από το
μητρικό γάλα, αλλά καταστρέφει τους βιοενεργούς προστατευ-
τικούς παράγοντες του μητρικού γάλακτος και συνεπώς μειώνε-
ται σημαντικά η βιολογική αξία του μητρικού γάλακτος. Η βαθιά
κατάψυξη μειώνει το ιικό φορτίο του CMV αλλά δεν το εξαλείφει.
Φυματίωση
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συστήνει ότι οι μητέρες
που έχουν διαγνωστεί με ενεργό φυματίωση πρέπει να αποχω-
ρίζονται από τα μωρά τους και δεν πρέπει να θηλάζουν μέχρι να
λάβουν θεραπεία για τουλάχιστον δύο εβδομάδες. Αν υπάρξει
σαφής κλινική βελτίωση και η καλλιέργεια πτυέλων είναι αρ-
νητική, μπορούν με ασφάλεια να θηλάσουν το μωρό τους. Η
φυματίωση μεταδίδεται από τα σταγονίδια του αέρα μέσω της
αναπνευστικής οδού και δεν μεταδίδεται με το μητρικό γάλα. Η
μητέρα μπορεί να αντλεί το γάλα της και κάποιος άλλος να το
δίνει στο παιδί για το διάστημα που δεν μπορεί να θηλάσει.
Το νεογέννητο μητέρας με ενεργό φυματίωση ελέγχεται και
ξεκινάει αγωγή με ισονιαζίδη (ΙΝΗ) για 6 μήνες. Το βρέφος εμ-
βολιάζεται με BCG αλλά μετά το τέλος της αγωγής με ΙΝΗ, γιατί
η αγωγή εξουδετερώνει το εμβόλιο. Αν το βρέφος έχει ήδη εμ-
βολιαστεί στη γέννηση και έχουν περάσει πάνω από δύο μήνες
μεταξύ εμβολιασμού και διάγνωσης της μητέρας, το βρέφος δε
χρειάζεται επανάληψη του BCG. Θα χρειαστεί όμως αγωγή με
INH για 6 μήνες.
Ο θηλασμός δεν αντενδείκνυται στις γυναίκες που λαμβά-
νουν τα αντιφυματικά φάρμακα ισονιαζίδη, ριφαμπικίνη, στρε-
πτομυκίνη και εθαμβουτόλη. Προσοχή και συμβουλή ειδικού
ενδείκνυται στις περιπτώσεις που και η μητέρα και το βρέφος
λαμβάνουν αγωγή, ώστε να μην προκύψει θέμα υπερδοσολογί-
ας στο βρέφος. Στα βρέφη και τις μητέρες που λαμβάνουν ΙΝΗ
θα πρέπει να χορηγείται συμπληρωματικά πυριδοξίνη (βιταμίνη
Β6)Σε περίπτωση διάγνωσης μητέρας με ενεργό φυματίωση
καλό είναι να γίνεται έλεγχος οροθετικότητας για τον ιό HIV.
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.
American Academy of Pediatrics. Policy Statement. Breastfeeding and
the Use of Human Milk. Pediatrics. 2012 Mar; 129(3):e827-41.
2.
Canadian Paediatric Society. Maternal Infectious Diseases,
Antimicrobial Therapy or Immunizations: Very Few Contraindications
to Breastfeeding. Can J Infect Dis Med Microbiol. 2006 Sep-Oct; 17(5):
270–272.
3.
Centers for Disease Control and Prevention. Recommendations for
prevention and control of hepatitis C virus (HCV) infection and HCV-
related chronic disease. MMWR Recomm Rep. 1998 Oct 16; 47(RR-
19):1-39.
4.
Chasela CS, Hudgens MG, Jamieson DJ, Kayira D, Hosseinipour MC,
Kourtis AP, Martinson F, Tegha G, Knight RJ, Ahmed YI, Kamwendo DD,
Hoffman IF, Ellington SR,Kacheche Z, Soko A, Wiener JB, Fiscus SA,
Kazembe P, Mofolo IA, Chigwenembe M,Sichali DS, van der Horst CM;
BAN Study Group. Maternal or infant antiretroviral drugs to reduce
HIV-1 transmission. N Engl J Med. 2010 Jun 17;362(24):2271-81.
5.
Cottrell EB, Chou R, Wasson N, Rahman B, Guise JM. Reducing risk
for mother-to-infant transmission of hepatitis C virus: a systematic
review for the U.S. Preventive Services Task Force. Ann Intern Med.
2013 Jan 15;158(2):109-13.
6.
Gartner LM, Morton J, Lawrence RA, Naylor AJ, O’Hare D, Schanler
RJ, Eidelman AI; American Academy of Pediatrics Section on
Breastfeeding. Breastfeeding and the use of human milk. Pediatrics.
2005 Feb;115(2):496-506.
7.
Heuchan AM, Isaacs D. The management of varicella-zoster virus
exposure and infection in pregnancy and the newborn period. Med J
Aust. 2001 Mar 19; 174(6):288-92.
8.
Hill JB, Sheffield JS, Kim MJ, Alexander JM, Sercely B, Wendel GD. Risk
of hepatitis B transmission in breast-fed infants of chronic hepatitis B
carriers. Obstet Gynecol. 2002 Jun;99(6):1049-52.
9.
Kurath S, Halwachs-Baumann G, Müller W, Resch B. Transmission of
cytomegalovirus via breast milk to the prematurely born infant: a
systematic review. Clin Microbiol Infect. 2010 Aug;16(8):1172-8.
